De Weerribben-Wieden heeft weer een diploma gekregen (ND, 16-10-2010, Steenwijker Courant, 15-10-2010). Als beloning voor de inspanning het gebied goed te onderhouden. Dat is mooi en zij die zich daar voor inzetten: proficiat!. Maar tegelijkertijd valt er wel een aantal opmerkingen te maken. Zeker zoals prof. dr. Eckhart Kuijken een dergelijk diploma gebruikt om andere ontwikkelingen te blokkeren.

Het diploma is uiting van een één-dimensionale kijk naar het gebied en gaat alleen uit van natuurwaarden. Net zoals zoveel mensen ben ik erg blij met de mooie en overvloedige natuur in Steenwijkerland. Maar toch wil ik ook de aandacht vragen voor een aantal andere gezichtspunten.

1. Een belangrijke bedreiging voor het voortbestaan van De Weerribben-Wieden in zijn huidige vorm komt voort uit het feit dat de rietsnijcultuur aan het verdwijnen is. Het riet wordt steeds minder gemaaid als gevolg van slechte inkomsten voor de rietsnijders, de vergrijzing bij deze groep en de concurrentie van goedkoop riet uit het voormalige oostblok en China. Door de slechte inkomsten komt er geen opvolging wat tot gevolg heeft dat het aantal rietsnijders afneemt wat leidt tot minder maaien. Dit leidt dan weer tot verbossing van het veengebied en dus uiteindelijke teloorgang daarvan. Deze groep van originele natuurbeheerders heeft te maken met Staatbosbeheer en Natuurmonumenten als verpachters. Financiële vergoedingen vanuit deze instellingen voor het beheer zijn ontoereikend om het snijden van het riet weer rendabel te maken.
   
   In de afgelopen jaren hebben het Rijk, de provincie en de gemeente 4 miljoen euro beschikbaar gesteld voor beheersvergoedingen. Mede op initiatief van de ChristenUnie op alle drie de bestuurlijke niveaus. De voormalig minister van LNV heeft nagelaten om tot een definitieve regeling te komen. Hierdoor is nu grote onzekerheid ontstaan en de kansen lijken minimaal met het aantreden van het nieuwe kabinet.
2. Dat De Weerribben-Wieden één van de mooiste gebieden van Nederland is, is iedereen snel eens, zelfs in het buitenland. Ik hoef alleen maar Giethoorn te noemen, laat staan al die andere mooie plekjes. Als gevolg hiervan trekt het gebied veel toeristen en recreanten. Deze gasten worden door iedereen in het gebied met open armen ontvangen. Het biedt immers perspectief op economische ontwikkeling en – minstens net zo belangrijk – daardoor ook versterking van de leefbaarheid van de kleine kernen in het gebied. Beperking van recreatie als gevolg van steeds verdergaande natuurbescherming heeft ons inziens een significant negatief effect op de bewoners van het gebied, zowel in sociaal maatschappelijke als economische zin.
3. De beperking die de natuur oplegt aan de boeren in het gebied wordt vaak over het hoofd gezien. Boeren zijn net als rietsnijders natuurbeheerders en zijn daarmee van groot belang om het gebied in stand te houden. Om hun bedrijf economisch rendabel te houden zijn boeren op zoek naar vergroting van hun bedrijf. Als gevolg van de beperkingen op stikstofdeposities in het grondwater die veehouderij met zich meebrengt, zijn tientallen vergunningsverzoeken de afgelopen jaren geweigerd door de provincie: de waterkwaliteit (natuurregels!) is in het geding. Hierdoor worden boeren beperkt een rendabel bedrijf te voeren. Boeren voelen er daardoor ook steeds minder voor om mee te werken aan natuurbeheer. Zij krijgen immers daarmee zelf de deksel op hun neus. Ook de werkgelegenheid staat hierdoor verder onder druk.
4. Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten hebben hun primaire taak. Zij kunnen zich daar niet blind op staren en doen alsof er geen andere belangen zijn. Als bedrijven maatschappelijk verantwoord moeten ondernemen dan toch ook deze instellingen. Het verzet van deze instellingen tegen o.a. windmolens buiten De Weerribben-Wieden dient daarom ook kritisch bekeken te worden. Binnen Steenwijkerland zijn diverse projecten al gestrand bij de Raad van State als gevolg van het niet kunnen aantonen dat er geen significante effecten zijn op de natuur. Eén van deze projecten waarop deze beredenering wordt geprobeerd is het plaatsen van een handvol windmolens binnen de gemeente. Verduurzaming van de energievoorziening en behalen van CO₂ doelstellingen zijn ook belangrijk voor de maatschappij. Het effect van de windmolens op de populatie purperreigers is kleiner dan een periode met wat strengere vorst.
   
   Over vorst gesproken. Heel Nederland gaat massaal schaatsen in natuurgebieden als zich daar maar ook de kleinste kans zich voordoet. Men kan dan op een prachtige wijze genieten van landschap en natuur. Tegelijkertijd beseft men niet dat de rust in de natuurgebieden dan ook verstoort wordt en dat er ook allerlei beschadigingen in de natuur optreden. Men komt op plaatsen waar men niet moet zijn. Op deze momenten telt blijkbaar het eigen belang weer boven de natuur. Om vervolgens na de vorstperiode een ondernemer die zijn stroom duurzaam wil opwekken weer tegen te werken.

De ontwikkelingen in Steenwijkerland verdienen een juiste afweging van vele belangen. Een belangrijke plaats daarin neemt het natuurpark De Weerribben-Wieden in. Het kan echter niet zo zijn dat een één-dimensionaal perspectief op natuurbehoud leidt tot het blokkade van vele ontwikkelingen op sociaal-maatschappelijk, leefbaarheid en economisch terrein.