Voorzitter,

De behandeling van de Programmabegroting is altijd een goed moment om even weer terug te gaan naar de basis en je af te vragen: wat zijn onze drijfveren ook al weer en hoe bepaalt dat onze keuzes. De ChristenUnie fundeert haar opvattingen over de politieke vraagstukken op de bijbel, het woord van God. Daaruit leren we dat de mens twee grote opdrachten krijgt: God liefhebben en de naaste liefhebben. Zo leren we in de bijbel dat de mens niet in de eerste plaats, of alleen een individu is die vooral opkomt voor zijn eigen belangen. Een mens is een relationeel wezen die pas volledig tot zijn recht komt binnen sociale verbanden. Binnen een gezin, een vereniging, op de werkvloer, in de kerk, in de buurt.

In dat licht bezien, staat de CU positief ten opzichte van de gedachte dat we voor onze aandacht en zorg niet alleen meer kijken naar, en wachten op de overheid. Het is goed dat mensen en de maatschappelijke verbanden waar ze onderdeel van uitmaken, weer meer verantwoordelijkheid krijgen en nemen en zo een directe vorm van aandacht en zorg voor elkaar kunnen vormgeven. Daarbij gaan we niet uit van een tegenstelling tussen overheid en samenleving, maar van gezamenlijke verantwoordelijkheid van mensen, van maatschappelijke en sociale verbanden en de overheid. Als in een coöperatie waar men gebruik maakt van elkaars mogelijkheden en talenten voor een gezamenlijk doel. Wij willen die manier van werken dan ook niet aanduiden met Participatiemaatschappij of Participatiesamenleving maar eerder met Coöperatiemaatschappij. Die Coöperatiemaatschappij willen we graag mee vormgeven.

Daar hoort een overheid bij die ruimte geeft aan mensen en de maatschappelijke verbanden en tegelijkertijd een overheid die de kaders aangeeft en die ervoor zorgt dat er altijd een vangnet is voor de zwakkeren die niet terug kunnen vallen op een netwerk. Als het gaat om de transities in het sociale domein die nu volop uw en onze aandacht opeisen, zullen we als CU er dan ook op letten dat we, aan de ene kant ruimte durven geven aan mensen, aan maatschappelijke verbanden en aan professionals en aan de andere kant er altijd op toe zien dat de zwakkeren in de samenleving terug kunnen vallen op een zorgzame overheid als het nodig is.

Op 23 september hebben we in het kort al op het concept collegeprogramma gereageerd. Daarbij hebben we aangegeven dat we uw uitgangspunten voor een groot deel kunnen onderschrijven, maar dat de concrete uitwerking van de uitgangspunten uiteindelijk zal bepalen of we uw voorstellen kunnen en zullen ondersteunen.

Nu, in de Programmabegroting 2015-2018 krijgen we voor het eerst een idee van die concrete uitwerking. Allereerst willen we zeggen dat veel van uw plannen inhoudelijk sympathiek te noemen zijn. Toch zijn we erg kritisch als we de plannen tegen het licht houden van de financiële situatie van de gemeente. Ons grootste bezwaar is dat u GEEN keuzes maakt. U voegt nieuw beleid toe aan het bestaande oude beleid. Ik leg de nadruk op TOEVOEGEN. Wij begrijpen dat u als college nieuw beleid wilt voeren. Dat u uw eigen accenten wilt leggen. Wat we niet begrijpen, en waar we het ook niet mee eens zijn, is dat u ervoor kiest om nieuw beleid toe te voegen aan het bestaande beleid. De CU vindt dat u zou moeten kiezen: nieuw beleid voor oud beleid. Dus als u iets nieuws en anders wilt doen, om er dan voor te kiezen om een deel van het bestaande oude beleid te schrappen. Dan houden we de financiën beter op orde. Zeker ook voor de lange termijn. Dat is in de lijn met uw eigen ambitie. 

Als we inzomen op het nieuwe beleid dat u wilt toevoegen, willen we graag de volgende opmerkingen maken. Te beginnen bij het bestuursprogramma “Steenwijkerlanders voelen zich welkom”. Als eerste valt op dat u van plan bent de komende jaren fors extra te investeren in elektronische dienstverlening. Bij de perspectiefnota had u al 475.000 Euro aan extra middelen hiervoor gevraagd, en nu vraagt u nog eens 360.000 Euro extra. De CU is er niet van overtuigd dat het op dit moment noodzakelijk is om deze extra middelen toe te voegen. Daarnaast vragen we ons af waarom deze middelen niet deels of helemaal uit de bedrijfsvoering komen. Uiteindelijk draagt een verder doorontwikkelde elektronische dienstverlening bij aan het optimaliseren van de bedrijfsvoering en zal het ook kosten besparen. Als laatste denken wij dat deze ICT investering gekapitaliseerd zou kunnen worden. Waarom is daar niet voor gekozen?

Het programma “Steenwijkerlanders voelen zich thuis” roept ook een aantal vragen op. Op blz 15 zegt u dat u overweegt om welstandsvrije gebieden in te voeren. We zijn verbaasd over het woordje “overwegen”. Volgens ons heeft de meerderheid van deze raad zich uitgelaten vóór welstandsvrije, of in ieder geval welstandsarme, gebieden. Waarom maakt u dan een voorbehoud?

In het kader van de woonbehoefte, maakt u ook een korte opmerking over de Schans. Volgens ons wordt het tijd om ook hier duidelijkheid over te geven. De CU is er voor om uit te zoeken of we de totale woningbouwbehoefte in Steenwijkerland kunnen invullen, zonder de Schans. Dus wij zouden de Schans graag houden zoals die is, een mooi natuur-agrarisch gebied. Wij gaan ervan uit dat deze vraag expliciet wordt meegenomen bij het opstellen van de Omgevingsvisie. Kunt u dat toezeggen.

U vraagt geld voor de uitvoering van de wijkvisie Steenwijk West. Daar zijn we het mee eens. We willen ook graag aandacht voor de wijk de Gagels en Oostermeenthe. Binnen nu en tien jaar is het volgens ons nodig daar wijkvernieuwingsprojecten te starten. Dat betekent dat we moeten beginnen met plannen maken en financiering te zoeken. Voor ons is niet helemaal duidelijk of, en in hoeverre, daar al rekening mee is gehouden in de begroting? Kunt u dat aangeven? Afhankelijk van uw antwoord overwegen we een motie hierover in te dienen. Als het gaat om wonen, zijn we ook benieuwd naar de situatie in Belt-Schutsloot. Het is al weer een tijdje stil rondom dit programma. Kunt u ons vertellen wat de status is van het project? De CU zou graag zien dat het woningbouw project in Belt-Schutsloot wordt goedgekeurd zodat er gestart kan worden.

Dan het afschaffen van het betaald parkeren. Dat vinden wij in de huidige tijd geen verantwoorde keuze. Volgens de CU heeft Steenwijk al voldoende gratis parkeer mogelijkheden en zal volledig afschaffen van het betaald parkeren geen noemenswaardig effect hebben op de economie van de binnenstad. Dat hebben we al uitvoerig betoogd bij de behandeling van de Perspectiefnota. Ook het niet door laten gaan van het toeristisch betaald parkeren vinden we, in de huidige financiële situatie geen goed idee. De komende jaren zullen we de middelen hard nodig hebben, wat ook blijkt uit de bezuinigingen die u voorstelt en die oplopen tot meer dan 3 miljoen in 2018.  

Als laatste opmerking over dit bestuursprogramma nog dit. U vraagt extra geld voor bijvoorbeeld de herinrichting van de Tukseweg en ander onderhoud. Ook de CU vindt het belangrijk dat we dit soort zaken aanpakken. Wij pleiten er echter voor om de financiering zoveel mogelijk te zoeken binnen de reguliere begroting van Openbare Werken. Door daar te schuiven met projecten, moet het mogelijk zijn om bv de herinrichting van de Tukseweg en de damwand in de haven van Oldemarkt via de reguliere begroting te betalen. Wij denken dat het uitgangspunt moet zijn dat onderhoud zoveel mogelijk uit de reguliere begroting moet komen.

Wat betreft het bestuursprogramma “Steenwijkerlanders doen het samen”, hebben we de volgende vragen en opmerkingen. De nieuwe Wmo en de Jeugdzorg vallen binnen dit programma. Uw ambitie om ervoor te zorgen dat iedereen die dat nodig heeft zorg op maat krijgt, steunen wij. Ook hier gaat het echter om de uitvoering en de details. Welleswaar hebben via de technische vragen wat extra informatie gekregen, maar dat is op dit moment te weinig om echt te beoordelen of de begroting goed is. Dit wordt nog versterkt door de risicoparagraaf waarin u ons erop voorbereid dat we ervan uit moeten gaan dat er overschrijdingen zullen zijn op de transities van Wmo en jeugdzorg. Moeilijk voor ons om een verantwoordelijk oordeel te geven op dit punt van de begroting, terwijl het toch om veel geld gaat. Daar komt nog bij dat u alvast de stelpost decentralisatie rijkstaken gaat gebruiken om de begroting sluitend te maken, terwijl dit geld toch echt bedoeld was om eventuele tegenvallers bij de transities in het sociale domein op te vangen. Daar zijn we het nadrukkelijk mee ONEENS.

Wat de schuldhulpverlening en het minimabeleid, zoals de bijzondere bijstand betreft, hadden we ook graag meer details gehoord over de onderliggende aannames. Voor de CU is het duidelijk dat we er altijd voor moeten kiezen om de zwakkeren in de samenleving te ondersteunen. Daar moet voldoende budget voor zijn. Het ontbreken van gedetailleerde gegevens over het aantal mensen in bv de schuldhulpverlening, maakt het wel moeilijk om te beoordelen of het gevraagde budget juist is.

Dat brengt ons automatisch bij het bestuursprogramma “Steenwijkerlanders zijn actief”. We maken ons zorgen over de mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. We zijn blij met de acties van de directeur van de NWG-IGSD, maar missen verder concrete plannen van uw kant. Wat gaat u, naast de al bestaande programma’s, doen om mensen aan werk te helpen? Op dit punt zouden we graag meer ideeën en plannen van u zien. Ook als het gaat om het ondersteunen of stimuleren van de sector Toerisme en Recreatie, zien we vooral goede bedoelingen maar weinig concrete voorstellen. Dit terwijl u zelf heeft aangegeven dat werk, o.a. in deze sector voor u een prioriteit is. Wat gaat u dan doen en wat mag dat kosten? Volgens de CU is het belangrijk om meer inzicht te krijgen in de werkgelegenheid binnen de sector Toerisme en Recreatie om zo tot betere beleidsbeslissingen te komen.

MOTIE: Inzicht in werkgelegenheid sector Toerisme en Recreatie

Wij vinden dat aanleg van breedband internet in het buitengebied belangrijk is. Voordat we hier echter veel geld voor vrijgeven, is het wat ons betreft essentieel dat u opnieuw een goede business case aan de raad voorlegt. Als de plannen solide zijn, zullen we dat graag steunen.

Als laatste de financiën en bedrijfsvoering. Positief vinden we dat u gaat verhuizen van Ramswoerthe naar de Vendelweg. Dat bespaart kosten. Betekent dit dat u zicht heeft op een goede invulling van Ramswoerthe? U geeft aan dat u streeft naar gemeentelijke financiën die transparant en wendbaar zijn. Wat de transparantie betreft, moeten we nog wel een slag maken. In deze begroting worden veel getallen genoemd en bedragen gevraagd, zonder gedetailleerde onderbouwing. Dat maakt het lastig om als raad daar een oordeel over te vormen. Wat de wendbaarheid van de gemeentelijke financiën betreft, denken wij dat die juist afneemt door sommige keuzes die u maakt. Zoals gezegd, kiest u ervoor om uw nieuw beleid toe te voegen zonder oud beleid te verminderen of weg te laten. Het resultaat is dat u extra geld uitgeeft terwijl er niet meer binnenkomt. Naast het gebruik van de stelpost opvangen decentralisaties rijkstaken, gaat u uw nieuw beleid deels betalen uit de reserves. Graag horen we van u, wat u een wenselijk niveau van de reserves vindt. Vindt u ook niet dat de wendbaarheid juist afneemt, met het minder worden van de reserves?

U kiest ervoor om de lasten van de inwoners en ondernemers van Steenwijkerland niet te verzwaren. Dat is in lijn met de opvattingen van de CU. U gaat echter een stap verder en verlaagt b.v. de rioolheffing. De CU vindt dat in deze tijd onverstandig. Wij pleiten ervoor om prijscompensatie toe te passen op alle belastingen en heffingen. Dat is zeer goed uit te leggen. Graag horen we waarom u kennelijk vindt dat verlaging van de rioolheffing goed idee is, terwijl u nu ook al stevige bezuinigingen aankondigt. Een bezuinigingstaakstelling oplopend tot meer dan 3 miljoen in 2018.

Ook wat de bezuinigingen betreft constateren we dat u keuzes voor u uitschuift. U kondigt ze wel aan maar geeft niet aan waarop u dan gaat bezuinigen. Ook geeft u niet aan op welke terreinen u zeker niet wilt gaan bezuinigen? Kortom u laat ons en de Steenwijkerlanders in onzekerheid.

Voorzitter,

Ik heb aangegeven dat we als CU veel van de plannen op zichzelf sympathiek vindt, maar dat we het niet eens zijn met de keuze om nieuw beleid gewoon toe te voegen aan het bestaande beleid. U zou naar onze mening duidelijke moeten kiezen voor de benadering: Nieuw voor Oud. Daarnaast missen we concrete plannen op bv het gebied van werk, kunnen we deze begroting moeilijk beoordelen omdat gedetailleerde informatie over o.a. de drie decentralisaties ontbreekt, zijn we het in deze tijd oneens met het volledig afschaffen van het betaald parkeren en met de enorme investeringen in elektronische dienstverlening ten laste van de begroting en begrijpen we niet dat u de stelpost decentralisaties rijkstaken nu al besteedt aan andere dingen, terwijl u ons er juist op voorbereid dat we rekening moeten houden met tegenvallers.

Als CU zijn we ons bewust van de verantwoordelijkheid die overheden hebben. Coalitie en oppositie dragen samen de verantwoordelijkheid om het goede te doen voor de samenleving als geheel, voor de maatschappelijke verbanden en voor individuen. Wij zijn ervan overtuigd dat we deze publieke taak niet goed kunnen uitvoeren zonder hulp van de God waarin wij geloven.

Daarom sluit ik, zoals altijd af, met u, college en raad, wijsheid en Gods zegen toe te wensen.

Dank u wel. Namens de ChristenUnie, Marcel Scheringa